Alergia pokarmowa - podstawowe informacje

W sieci na hasło "alergia pokarmowa" znajdziemy miliony wyników, są to zarówno opracowania naukowe jak i teksty o bardzo niskiej jakości, a nawet przekazujące błędne informacje. Na forach są setki wpisów osób borykających się z alergią u swoich dzieci. Gdy dowiedziałam się o alergii u synka przekopałam internet na wszystkie strony, zagłębiałam się w coraz dokładniejsze mechanizmy, czytałam liczne artykuły i opracowania naukowe - patrząc z perspektywy czasu  - mimo że poszerzyło to moją wiedzę, to jednak było przesadą i nie zmieniło nic w dotychczasowym postępowaniu terapeutycznym.

Nie znalazłam w internecie leku na alergię...

a wszystkie informacje na temat terapii alergii pokarmowej u dzieci sprowadzały się do zaleceń, które doskonale znałam czyli eliminacji uczulających produktów z diety, podawanie probiotyków, stosowaniu leków przeciwhistaminowych, na skórę emolientów i miejscowo sterydów jeśli to konieczne...

Jednak uważam, że każdy opiekun alergika powinien zapoznać się z podstawowymi faktami dotyczącymi alergii. 

Kilka najważniejszych informacji o alergii

- alergia pokarmowa pojawia się u ok 5-10% niemowląt, najwięcej zachorowań obserwuje się w 1 roku życia

- istotne jest obciążenie genetyczne - alergia u jednego z rodziców sprawia, że ryzyko alergii u dziecka wynosi aż 40%, a przy alergii u obojga rodziców - aż 60-80%!

- największe występowanie notuje się w krajach wysoko rozwiniętych, możliwe że sprzyja temu wysoka higiena życia oraz zanieczyszczenie środowiska (stąd częstsze występowanie alergii u mieszkańców miast)

Układ immununologiczny (układ odpornościowy) alergików nieprawidłowo reaguje na nieszkodliwe dla organizmu substancje czyli alergeny. Alergeny to zwykle białka lub inne składniki pokarmowe, które są tolerowane przez osoby zdrowe, natomiast u alergików wywołują nieprawidłową odpowiedź immunologiczną. W reakcji alergicznej uczestniczą przede wszystkim limfocyty Th2, eozynofile (granulocyty kwasochłonne, które u zdrowych ludzi mają znaczenie przede wszystkim przy inwazjach pasożytów) oraz mastocyty (komórki tuczne - ich degranulacja prowadzi do uwalniania mediatorów zapalenia - histaminy, leukotrienów i pewnych cytokin). W podstawowym typie alergii duże znaczenie mają także IgE - immunoglobuliny klasy E. U zdrowych osób immunoglobuliny te mają znaczenie głównie przy zakażeniach pasożytniczych. Podstawą alergii jest zakłócony mechanizm immunologiczny - zaburzenie równowagi pomiędzy limfocytami Th1 i Th2 (na korzyść Th2). Limfocyty Th2 "napędzają" alergię gdyż pobudzają eozynofile i komórki tuczne a także stymulują limfocyty B do produkcji IgE. Z kolei limfocyty Th2 są stymulowane m.in. przez substancje wytwarzane przez eozynofile - i tak powstaje samonapędzające się błędne koło alergii...

Dodatkowo, rozwojowi alergii pokarmowej u niemowląt i małych dzieci sprzyja niedojrzałość ich bariery jelitowej i większe przenikanie alergenów do organizmu. Spowodowane jest to m.in. nie w pełni wykształconą mikroflorą jelit, która stanowi pewną przeciwwagę dla proalergennych limfocytów Th2.

Ta nieprawidłowa odpowiedź immunologiczna może przybrać różne formy, stąd najczęściej wyróżnia się następujące rodzaje alergii (ponieważ jest to istotne zagadnienie poświęcę mu osobny post):

- reakcje IgE zależne - klasyczna alergia, łatwa do diagnozowania klasycznymi testami

- reakcje IgE - niezależne, w których nie wykrywa się obecności swoistych przeciwciał IgE, zależna od wielu mechanizmów immunologicznych, trudna do zdiagnozowania, diagnostyka oparta przede wszystkim na obserwowaniu reakcji na dany alergen (prowokacje)

Objawy alergii pokarmowej

Alergia pokarmowa może manifestować się na wiele sposobów:

- objawy skórne - pokrzywka, ciemieniucha, atopowe zapalenie skóry, obrzęk naczynioruchowy
- objawy ze strony układu oddechowego - sapka, zwężenie dróg oddechowych, astma, nieżyt nosa, nawracające infekcje dróg oddechowych
- objawy ze strony przewodu pokarmowego - kolki, bóle brzucha, biegunki, stany zapalne jelita grubego, u niemowląt częstym objawem jest kał z obecnością śluzu, pasemka krwi w kale
- reakcja anafilaktyczna (zagrożenie życia!)

Mleko krowie to bardzo częsty alergen u niemowląt i dzieci. © Daniel Gilbey 

"wielka ósemka alergenów pokarmowych"

czyli główne, najsilniejsze alergeny pokarmowe 

• białka mleka krowiego
• białka jaja kurzego
• orzeszki ziemne
• inne orzechy
• pszenica
• skorupiaki
• ryby
• soja

Leczenie alergii pokarmowej?

Przy alergii pokarmowej bardzo ważne jest wyłączne karmienie piersią co najmniej przez 5-6 miesięcy oraz bardzo stopniowe, pojedyncze wprowadzanie nowych pokarmów. Podstawą postępowania przy alergii pokarmowej jest ELIMINACJA ALERGENU Z DIETY na czas określony przez lekarza, przy jednoczesnym zapewnieniu zamienników pokarmów tak żeby zapewnić właściwą wartość odżywczą pożywienia.

Wkrótce pojawią się posty z większą ilością informacji na temat terapii i sposobów postępowania przy alergii u dzieci.

Koniecznie przeczytaj - poradnik alergika