Czystek - korzystny przy alergii? Cistus incanus.

Czystek (Cistus incanus albo Cistus creticus) jest chyba obecnie najbardziej popularnym ziołem w Internecie. Właściwości zdrowotne czystka, zastosowanie czystka, czystek dla dzieci, czystek dla dorosłych... Niemal codziennie widzę artykuły i grafiki na jego temat, wychwalające jego zdrowotne właściwości lecznicze praktycznie "na wszystko". Ja też uległam tym internetowym namowom i pijam czystek przynajmniej kilka razy w tygodniu. Szczególnie zainteresował mnie oczywiście wątek korzystnego działania czystka w przebiegu alergii.

Jakie są zatem właściwości czystka?

Czy czystek posiada działanie antyhistaminowe?

Większość dostępnych w sieci artykułów podaje, że czystek wykazuje działanie antyhistaminowe, ale nie ma podanego konkretnego źródła ani żadnych badań, które by takie działanie udowodniały. Dlatego postanowiłam temat działania "antyhistaminowego" zgłębić i podzielić się z Wami moimi odkryciami.

Nie ulega wątpliwości, że czystek jest ziołem o wyjątkowo dużej zawartości substancji korzystnych dla zdrowia. Przede wszystkim stanowi bogate źródło polifenoli (głównie flawonoidów) - naturalnych i silnych przeciwutleniaczy. Siłę działania przeciwutleniającego określa się badając potencjał antyoksydacyjny. Wykazano, że herbata z czystka posiada ok 3 razy większy potencjał antyoksydacyjny niż zielona herbata lub sok z czarnego bzu. Dzięki takiej wysokiej zawartości przeciwutleniaczy doskonale wspiera układ immunologiczny. Wykazano także, że czystek posiada działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze. Dodatkowo może być pomocny przy infekcjach górnych dróg oddechowych. Dlatego na pewno warto go pić, szczególnie w sezonie jesienno-zimowym.
Ale czy czystek ma działanie "antyalergiczne" i "antyhistaminowe"? Niestety, nie udało mi się znaleźć wiarygodnych źródeł ani badań na ten temat. Nie oznacza to jednak, że czystek nie wykazuje działanie antyhistaminowego. Informacja o działaniu pomocnym przy alergii prawdopodobnie wynika z tego, że polifenole ogólnie wykazują działanie przeciwzapalne i hamując niektóre mediatory zapalenia ograniczają też ilość uwalnianej histaminy. A ponieważ czystek zawiera dużo polifenoli, to automatycznie działa hamująco na przebieg procesów zapalnych i redukcję uwalniania histaminy. Poza tym wielu alergików (małych i dużych) stosuje czystek i obserwuje pewną poprawę, więc liczę na to, że "coś" w tym jest. Natomiast nawet jeśli czystek nie działa "antyalergicznie" to i tak warto go pić. Przede wszystkim ze względu na jego działanie wspierające odporność, alergicy są bardziej narażeni na infekcje dróg oddechowych, więc wszelkie formy naturalnego wzmacniania organizmu umożliwiającego rzadsze chorowanie jest jak najbardziej przydatne.
Jeśli macie własne obserwacje odnośnie stosowania czystka w alergii dajcie koniecznie znać w komentarzach :-)

Inne zastosowania czystka

Napar z czystka można stosować także do płukania jamy ustnej, gardła (odkaża i w naturalny sposób likwiduje bakterie, odświeża też oddech).

Można też go stosować do przemywania skóry w różnych zmianach skórnych, wypryskach itp. Dostępne są także maści z czystkiem, głównie o właściwościach odżywczych i łagodzących stany zapalne skóry.

Alergia na czystek?

Czy można być uczulonym na czystek? Oczywiście, można. Czystek jest co prawda ziołem rzadko uczulającym, ale może uczulić tak jak każdy produkt. Dlatego jeśli po spożyciu czystka zaobserwujecie jakieś niepokojące objawy (wysypki, problemy żołądkowe itp) to lepiej odstawić go na jakiś czas i skonsultować się z lekarzem. Możliwa jest też alergia kontaktowa na czystek (opisano kilka takich przypadków), dlatego przy stosowaniu czystka do smarowania skóry lub kąpieli warto najpierw sprawdzić na niewielkiej powierzchni skóry, czy nie będzie objawów alergii.

Czy dzieci mogą pić czystek?

Wiele źródeł podaje, że czystek można podawać już niemowlętom od 3 miesiąca życia, kobietom ciężarnym i karmiącym. Myślę, że jednak stosowanie u niemowląt, kobiet w ciąży czy podczas karmienia bezpieczniej skonsultować z lekarzem, podobnie jak w przypadku innych suplementów. Biorąc pod uwagę skład substancji "aktywnych" czystek wydaje się jednak bezpieczniejszy nawet od herbaty zielonej, bo nie zawiera kofeiny, teobrominy, teaniny i teofiliny, które nie są wskazane dla małych dzieci czy kobiet ciężarnych.

Jak pić czystek?

Przede wszystkim - regularnie, czyli najlepiej codziennie.

Zwykle zaleca się 1 łyżeczkę czystka zalać szklanką wrzątku i parzyć pod przykryciem przez kilka minut. Po wypiciu można zioła zalać ponownie wrzątkiem, podobno można je parzyć kilkakrotnie, wydobywamy wtedy wszystkie cenne właściwości czystka.
Jeśli w domu czystek pije więcej osób, to najwygodniejszym sposobem jest zaparzenie 1 łyżki czystka w dużym dzbanku, wtedy wystarczy dla całej rodziny i jest łatwo dostępny, można go pić też na zimno. Jeśli komuś nie pasuje smak tej herbatki, to można dodać trochę mięty, albo cytrynę lub dosłodzić (miód, syrop klonowy, stewia, ksylitol)
My oczywiście też pijemy czystek, niestety niezbyt regularnie. Mam nadzieję, że trochę pomaga nam w walce z alergią, a przy okazji wzmacnia odporność. Ja pijam czystek mniej więcej od 2 lat, Aleksowi zaczęłam dawać jak skończył rok.

Jaki czystek wybrać?

Najlepiej parzyć zioła sypane. Trzeba wybierać produkt dobrej jakości, niekoniecznie najtańszy. Zioło powinno zawierać przede wszystkim drobno cięte liście i kwiaty, a nie zmielone łodygi.
Jeśli wolicie zioła w torebkach, to czystek jest oczywiście też dostępny w takiej formie. Jest on wtedy niestety mocniej rozdrobniony i trudno stwierdzić, czy są to rzeczywiście głównie liście i kwiaty, trzeba więc wówczas zaufać opisowi producenta.

Kolejna możliwość, dla najbardziej zabieganych, to czystek w kapsułkach. W postaci wyciągu. Warto pilnować, żeby to był rzeczywiście wyciąg (ekstrakt) z czystka, a nie po prostu zioła zamknięte w kapsułce, bo wtedy raczej taki zakup nie będzie opłacalny ;)

Czystek - zioła do zaparzania:

Najlepiej kupować czystek wysokiej jakości - dostępny np. TUTAJ 

Czystek ekologiczny w dobrej cenie widziałam np.  TUTAJ 

Czystek - zioła w torebkach można kupić w większości sklepów i aptek albo np. TUTAJ 

Wyciąg z czystka w kapsułkach jest dostępny w aptekach jako suplement diety, ale też w niektórych sklepach internetowych.


Wybrane piśmiennictwo:

Barrajón-Catalán E1, Fernández-Arroyo S, Roldán C, Guillén E, Saura D, Segura-Carretero A, Micol V.
A systematic study of the polyphenolic composition of aqueous extracts deriving from several Cistus genus species: evolutionary relationship. Phytochem Anal. 2011 Jul-Aug;22(4):303-12

Bouamama H1, Villard J, Benharref A, Jana M., Antibacterial and antifungal activities of Cistus incanus and C. monspeliensis leaf extracts.Therapie.  1999 Nov-Dec;54(6):731-3.

Kalus U1, Kiesewetter H, Radtke H. Effect of CYSTUS052 and green tea on subjective symptoms in patients with infection of the upper respiratory tract. Phytother Res. 2010 Jan;24(1):96-100.

Kalus U1, Grigorov A, Kadecki O, Jansen JP, Kiesewetter H, Radtke H.,  Cistus incanus (CYSTUS052) for treating patients with infection of the upper respiratory tract. A prospective, randomised, placebo-controlled clinical study. Antiviral Res. 2009 Dec;84(3):267-71

http://www.jodjournal.com/article/S0300-5712%2808%2900109-7/abstract