Alergia na ryż u dziecka

Ryż zwykle uznawany jest za produkt bezpieczny dla alergików. Przy rozszerzaniu diety niemowlęcia poleca go większość alergologów i pediatrów jako hipoalergiczny i bardzo rzadko uczulający. Z tego powodu rodzice często skupiają uwagę na silniejszych alergenach (jak np. białka mleka, jaj, pszenicę, soję). Niestety, jeśli przegapimy jeden alergen i wprowadzimy go do diety, proces dodawania nowych produktów do menu naszego alergika może zostać zaburzony i trudno będzie wykryć przyczynę uczulenia. Zwłaszcza, jeśli nasze dziecko ma alergię na produkt z tzw. "bezpiecznej półki".

Jednym z istotnych powodów ograniczeń w diecie mojego Aleksa jest alergia pokarmowa na większość zbóż, w tym niestety ryż (a także pszenica, orkisz, owies, żyto, jęczmień, proso, quinoa, gryka, amarantus...). Oprócz objawów, jakie obserwowaliśmy po podaniu ryżu (zmiany skórne, nasilenie atopowego zapalenia skóry), alergia na ryż została potwierdzona też w testach z krwi (specyficzne IgE).

Alergia na ryż bardzo utrudnia żywienie dziecka i praktycznie uniemożliwia korzystanie z gotowych dań. Czasami mamy mało czasu na gotowanie, a czasem po prostu wygodniej jest zabrać słoiczki na spacer czy wycieczkę. Na początku Aleks również jadł gotowe dania, bo alergię na ryż zdiagnozowaliśmy dość późno. Niestety producenci obiadków ryż dodają do większości dań, a te obiadki, które akurat ryżu nie zawierały, posiadały inne składniki, które Aleksa uczulały. Również producenci typowych kaszek dla alergików (np. Sinlac) stosują ryż w swoich produktach. Podobnie ma się sytuacja z gotowymi produktami zbożowymi dla bezglutenowców (pieczywo, ciastka) i półproduktami (mieszanki bezglutenowe mąk na chleb, ciasta) -  zdecydowana większość z nich zawiera ryż.

Uwierzcie mi, nie jest łatwo żywić dziecko uczulone na zboża glutenowe i do tego także na ryż. Na przykład niedawno kupiłam fajne ciasteczka kukurydziane (kukurydza jest dla Aleksa bezpieczna), które zawierały tylko kukurydzę oraz syrop ryżowy. Postanowiłam spróbować włączyć je do diety Aleksa, bo od ostatniej próby wprowadzenia ryżu minęło ok. 6 miesięcy. W ten sposób chciałam sprawdzić, czy alergia na ryż nadal się utrzymuje. Po cichu liczyłam też na to, że syrop ryżowy zawiera znikomą ilość białka z ryżu, więc może nie będzie uczulał... Aleksowi oczywiście ciastka bardzo smakowały, a ja zaczęłam mieć nadzieję, że na stałe zagoszczą na naszym stole, bo pierwsze dwa dni były ok. Niestety trzeciego dnia zaczęły pojawiać się czerwone plamki na nogach, a po pięciu dniach od podania zmiany już się nasiliły, a więc ciastka wylądowały w koszu (to wersja dla Aleksa, bo tak naprawdę wylądowały w moim brzuchu, ale nie mogłam przecież ich zjeść na jego oczach).

Jak zatem bezpiecznie wprowadzać ryż do diety niemowląt?
Tak samo jak każdy nowy produkt - stopniowo, zaczynając od minimalnej ilości kleiku ryżowego, potem ćwierć, pół cała łyżeczka...oczywiście jeśli zaobserwujemy jakieś niepokojące objawy odstawiamy produkt na kilka dni i potem próbujemy podawanie kleiku od najmniejszych tolerowanych ilości.Jeśli objawy alergii pojawią się ponownie, wtedy lepiej odstawić ryż i spróbować wprowadzić go do diety ponownie za kilka miesięcy. U alergików warto obserwować reakcję na nowe poszczególne nowe produkty nawet przez 14 dni. Jeśli nie pojawią się żadne objawy wtedy mamy bardzo dużą pewność że dany produkt jest bezpieczny - i nie robimy wyjątków dla produktów "nieuczulających" - bo takich po prostu nie ma, każdy pokarm może być przyczyną alergii.

Objawy alergii na ryż
U Aleksa alergia na ryż objawia się tylko wysypką, ale podobnie jak przy innych alergiach pokarmowych objawy mogą być różne  - ze strony przewodu pokarmowego - kolki, wymioty, stany zapalne jelit, kupki ze śluzem, ze strony układu oddechowego - "sapka", katar, świszczący oddech, nawracające infekcje, kaszel i inne. Objawy mogą pojawić się w krótkim czasie po spożyciu lub nawet po kilkunastu dniach.

A co zrobić gdy już stwierdzimy alergię na ryż u dziecka?
Można spróbować wprowadzać do diety inne zboża i produkty bezglutenowe m.in.:
- teff (rzadko uczula, płatki teff można kupić w niektórych sklepach ze zdrową żywnością)
- kukurydza
- proso (kasza jaglana, płatki jaglane)
- gryka niepalona (kasza gryczana niepalona)
- quinoa (bardzo wartościowa)
- amarantus (często dodawany do ciastek i batonów, bardzo wartościowy)
- tapioka (maniok) (uczula wyjątkowo rzadko, zawiera głównie lekkostrawną skrobię, baza do smacznych puddingów, można kupić głównie w sklepach internetowych)
- dokładnie czytamy etykiety dań w słoiczkach - nawet dania jednoskładnikowe często zawierają dodatek mąki ryżowej
- wykluczamy kaszki zawierające ryż, w tym także kaszki dla alergików jak Sinlac czy Minima

Czy dziecko może wyrosnąć z alergii na ryż?
Oczywiście może... ale nie musi. Teraz mój synek ma już niemal 3 lata, a uczulenie na ryż nadal się utrzymuje. Mam oczywiście nadzieję, że Aleks z tego wyrośnie, bo ryż to naprawdę bardzo wartościowy produkt i chciałabym żeby kiedyś pojawił się w diecie mojego dziecka. I na naszym wspólnym stole. Edit 09.2015 - Aleks już może jeść ryż - zaczął go tolerować w wieku ok 3,5 roku, gotowanie jest znacznie prostsze :-)

Kilka faktów dotyczących alergii na ryż:

• w Polsce jest uznawany za produkt o niskim ryzyku wywołania alergii, uczula bardzo rzadko;
• alergia na ryż w Europie nadal jest dość rzadkim zjawiskiem, chociaż wraz z wzrostem spożycia ryżu pojawia się coraz częściej, szczególnie u osób z atopowym zapaleniem skóry;
• alergia na ryż najczęściej jest notowana w Japonii i innych krajach Azji Wschodniej, gdzie ryż jest często spożywany;
• alergia na ryż u japońskich dzieci stanowi istotny problem, dlatego w Japonii naukowcy pracują nad opracowaniem genetycznie modyfikowanego ryżu pozbawionego uczulających białek;
• alergia na ryż może być powiązana z alergią krzyżową na pyłki traw; krzyżowe reakcje na ryż mogą też występować przy alergii na inne zboża np. pszenicę, proso czy kukurydzę.
• uczulenie może mieć charakter alergii pokarmowej występującej po spożyciu ryżu, ale opisywano także przypadki objawów alergii wziewnej przy wdychaniu pyłu z mąki ryżowej
• ryż zawiera kilka potencjalnie uczulających białek m.in. glyoksylaza I (Glb33), inhibitor trypsyny/alfa-amylazy (RAP), profilinę;
• część alergenów ryżu jest neutralizowana podczas gotowania, jednak nie wszystkie;