Syrop daktylowy i daktyle - słodkie przysmaki nie dla każdego.

Syrop daktylowy - dobry zamiennik cukru?

Powracam do tematu zamienników cukru. Kolejny na liście jest syrop daktylowy, o który często pytacie.
Nie sposób omówić właściwości syropu daktylowego nie omawiając daktyli - jest on bowiem produkowany bezpośrednio z daktyli. Daktyle są doceniane na całym świecie ze względu na wyjątkową słodycz oraz wysoką zawartość składników odżywczych, witamin i związków mineralnych. W krajach arabskich bywają nazywane chlebem życia.

Jak produkuje się syrop daktylowy?

Syrop daktylowy jest produkowany bezpośrednio z daktyli. Daktyle zawierają bardzo wysoką zawartość cukrów, więc w celu wyprodukowania syropu są one po prostu podgrzewane z wodą, dokładnie miksowane, następnie powstała masa jest pasteryzowana i filtrowana. Podczas procesu produkcyjnego syrop daktylowy traci oczywiście część cennych wartości odżywczych z daktyli, ale zawartość witamin i związków mineralnych i tak jest wysoka w porównaniu z wieloma innymi substancjami tego typu. Najzdrowszy syrop daktylowy zrobicie sami w domu - przepis na dole artykułu.

Zalety daktyli i tym samym zalety naturalnego syropu daktylowego

• dużo zawartość błonnika (lepsza perystaltyka jelit)
• wysoka zawartość witamin (szczególnie B3)
• bogate w związki mineralne (m.in. potas, żelazo)
• zawierają przeciwutleniacze, luteinę, polifenole o naturalnych właściwościach przeciwbakteryjnych i przeciwnowotworowych
• wiele badań wykazało inne zdrowotne właściwości substancji zawartych w daktylach - antyoksydacyjne, antymutagenne, przeciwzapalne, osłaniające żołądek, hepatoprotekcyjne (ochrona wątroby), nefroprotekcyjne (ochrona nerek), przeciwnowotworowe i immunostymulujące.

Wady daktyli i tym samym wady syropu daktylowego

• podobnie jak większość suszonych owoców zawierają dużo cukrów prostych - aż 65% - należy jeść je z umiarem
• z cukrów zawierają głównie glukozę i fruktozę (fruktoza w dużym stężeniu nie jest korzystna dla zdrowia)
• mogą uczulać, może wystąpić reakcja krzyżowa z alergenami traw i brzozy
• wysoka zawartość naturalnych salicylanów (nie mogą ich jeść osoby cierpiące na alergię na salicylany)
• niewskazane dla osób, które muszą ograniczać zawartość cukrów w diecie
• podobnie jak inne suszone owoce zawierają sporo histaminy - lepiej ich unikać przy nietolerancji histaminy.

Wartość odżywcza daktyli

Daktyle zawierają ok 2% białka i aż 75% węglowodanów - z czego cukry proste stanowią ok 65%, zawartość błonnika wynosi ok 7%.

Wartości odżywcze świeżych daktyli (w 100 g). Suszone daktyle mają podobne wartości odżywcze jak świeże, zawierają trochę więcej błonnika.

Zawartość witamin w daktylach

Witamina C – 0,4mg
Tiamina – 0,052mg
Ryboflawina – 0,066mg
Niacyna - 1,3mg
Witamina B6 - 0,165mg
Kwas foliowy - 19µg
Witamina A – 10 IU
Witamina E – 0,05 mg
Witamina K - 2,7µg

Zawartość składników mineralnych w daktylach

Wapń – 39mg
Żelazo - 1,02mg
Magnez - 43mg
Fosfor - 62mg
Potas - 656mg
Sód – 2mg
Cynk - 0,29 mg
Na podstawie : USDA National Nutrient Database

Alergia na daktyle

Alergia na daktyle może niestety uniemożliwić używanie syropu daktylowego. W Polsce co prawda nie jest bardzo powszechna, ale przez to, że występuje reakcja krzyżowa z wieloma pyłkami roślin, to mogą wywołać objawy szczególnie u osób uczulonych na pyłki traw.
Daktyle mogą reagować krzyżowo m.in. pyłkami następujących roślin:

• Bylica
• Żyto uprawne
• Tymotka łąkowa
• Brzoza

Możliwe są także reakcje krzyżowe daktyli z pokarmami zawierającymi alergeny LTP.
Objawy alergii na daktyle mogą być podobne jak alergii na inne owoce - mogą to być wysypki, pokrzywki, drapanie w gardle, katar, a także w ciężkich przypadkach wstrząs anafilaktyczny. Tak więc podobnie jak przy wprowadzaniu do diety innych nowości, trzeba powoli sprawdzać czy daktyle nie będą uczulały dziecka. Ja ma lekkie objawy alergii po spożyciu daktyli (lekkie objawy syndromu alergii jamy ustnej) a Aleks na szczęście może jeść daktyle, były to jedne z niewielu owoców które mógł jeść jak był malutki. Gotowanie daktyli może zmniejszać ich właściwości alergiczne, ale nie we wszystkich przypadkach alergii (niektóre alergeny ulegają neutralizacji po obróbce cieplnej, ale inne są termostabilne, zależy na który alergen daktyli jesteście uczuleni).

Zawsze czytajcie skład opakowań z daktylami

Wydawać by się mogło, że do daktyli nie trzeba nic dodawać - jednak zdarzają się w sklepach suszone daktyle z substancją konserwującą - zwykle benzoesan sodu, kwas benzoesowy, sorbinian potatu lub sorbinian sodu, mogą być też gazowane dwutlenkiem siarki. Najlepiej oczywiście szukać daktyli bez tych dodatków lub ekologicznych. Zaskoczeniem było dla mnie też, że daktyle mogą zawierać dodatek...syropu glukozowego (trafiłam raz na taki produkt :)

Gdzie kupić dobre daktyle?

Daktyle są obecnie powszechnie dostępne, bez problemu kupicie je w marketach, sklepach ze zdrową żywnością i sklepach internetowych. Ciężko jest kupić idealne daktyle, bo nawet na tych ekologicznych jest zazwyczaj jest informacja o możliwej zawartości alergenów (przede wszystkim orzechów niestety). Dlatego ja dodatkowo zwykle płuczę daktyle przed spożyciem pod bieżącą wodą.
Ekologiczne, bez konserwantów - np.  TUTAJ

Gdzie kupić syrop daktylowy?

Jeśli chcecie kupić gotowy syrop daktylowy, to polecam ekologiczny np. TAKI
Ale syrop daktylowy najlepiej zrobić samemu, wystarczy kupić daktyle dobrej jakości, dolać trochę wody i zmiksować :-)

Przepis na domowy syrop daktylowy (w zasadzie mus daktylowy)

Składniki:

• garść niesiarkowanych (najlepiej ekologicznych) daktyli
• szklanka gorącej wody

Przygotowanie:
Daktyle wsypać do blendera i zalać gorącą wodą. Odstawić na kilka godzin, następnie zmiksować na gładką masę. Dodatkowo można przetrzeć syrop przez sito lub gazę, ale stracicie wtedy sporo błonnika.

Taki syrop (a właściwie mus) świetnie nadaje się do polewania deserów, słodzenia koktajli, do wypieków, a także do pieczenia mięs, baza do wykwintnych sosów. Raczej nie posłodzicie nim jednak kawy czy herbaty, bo nie jest on klarowny i nie rozpuści się w wodzie.
Tak przyrządzony syrop zachowuje wszystkie cenne właściwości daktyli, ale trzeba przechowywać w lodówce i spożyć w ciągu kilku dni.

Większą trwałością cechuje się syrop daktylowy gotowany. Można daktyle gotować, zmiksować i potem powstałą masę ponownie gotować, podobnie jak przy robieniu dżemów. Masa daktylowa będzie wtedy bardzo esencjonalna i aromatyczna, trzeba tylko liczyć się z pewną stratą witamin. Taki gotowany syrop można oczywiście zawekować i przechowywać jak dżemy. Jednak ponieważ daktyle są dostępne w sklepach cały rok, to uważam, że takie przetwory nie mają większego sensu, lepiej raz na tydzień zrobić sobie świeży, domowy syrop i zachować cenne właściwości odżywcze daktyli.
My taki domowy syrop używamy chętnie do różnego typu deserów, do pieczenia ciast, do dosładzania koktajli itp.