Alergia na jaja kurze u dziecka

Alergia na jajka u dziecka
Alergia na jaja obok alergii na mleko najczęstszym typem alergii pokarmowej u dzieci. Uczulenie na jajka jest bardzo powszechne u niemowląt i małych dzieci, dlatego jeśli po odstawieniu mleka z diety nadal pojawiają się reakcje alergiczne warto zwrócić uwagę, czy problemu nie stanowi jajko i jego alergeny. Aleks miał bardzo silną alergię na białka jaja, dlatego wiem jaki to może być problem.

Alergia na jajka - jakie alergeny występują w jaju kurzym

Jajko kurze zawiera aż 20 potencjalnych alergenów o różnym potencjale uczulającym. Alergeny jaja kurzego to przede wszystkim owoalbumina, owomukoid, owotransferyna, które występują w białku jaja, a nie w żółtku. Dlatego część osób uczulonych na jaja toleruje żółtko, ale nie może spożywać białka. Inne alergeny obecne w jajku to lizozym, owomucyna, owoinhibitor, awidyna, owomakroglobulina i owoflavoproteina, które łącznie stanowią kilka procent zawartości białek w białku jaja kurzego.

Główne alergeny białka jaja kurzego:

Owomukoid - Gal d 1 - bardzo silny alergen, stabilny - nie traci właściwości uczulających po obróbce termicznej ani pod wpływem enzymów trawiennych, 11% białek białka jaja. Uznawany za główny alergen białka jaja kurzego, może uczulać także kontaktowo, po zetknięciu jajka ze skórą lub błonami śluzowymi.

Owalbumina - Gal d 2 - średnio silny alergen, niestabilny - częściowo traci właściwości uczulające po obróbce termicznej i pod wpływem enzymów trawiennych, jeden z głównych alergenów. Owalbumina stanowi ok 50% białek białka jaja, niektóre badania wykazują że 100% pacjentów uczulonych na jaja reaguje na ten alergen

Owatransferyna, konalbumina - Gal d 3 - słaby alergen, niestabilny - częściowo traci właściwości uczulające po obróbce termicznej i pod wpływem enzymów trawiennych, stanowi 12% białek z białka jaja.

Główne alergeny żółtka jaja kurzego:

Alfa-liwetyna - Gal d 5, albumina surowicy. Jest to główny alergen, który odpowiada za zespół alergii ptaki-jajka lub zespół jajo-mięso ptaków. Osoby uczulone na żółtko mogą być uczulone także na mięso drobiu (alergia krzyżowa). U osób, które mają zawodowy kontakt z ptakami, piórami mogą też w przyszłości uczulić się na żółtko jaja, ale też uczulenie wziewne na ptaki. Przy alergii tego typu objawy mogą pojawiać się przy spożywaniu mięsa drobiowego, ale alergen ten zawarty jest też w piórach ptasich - trzeba wtedy uważać na pierze, puch i ogólnie kontakt z ptakami.

Alergeny żółtka o mniejszym znaczeniu:

Vitellenina (apovitelenina I)
Apoproteina B (apovitelenina VI)

Ciekawostka - Lecytyna jaja kurzego - często występuje w śladowych ilościach w produktów spożywczych, ale w takiej ilości jest mało prawdopodobne żeby wywołała alergię.

Czy gotowanie zmniejsza uczulające właściwości jajek?

Niektóre osoby uczulone na jajka mogą tolerować pieczone jajka w wysokiej temperaturze np. w ciastach. Podawanie jaj w takiej formie jest też jedną z metod prowokacji oraz prób wytworzenia tolerancji u osób uczulonych na jaja. Jednak osoby które reagują na jajka nawet poddane działaniu wysokiej temperatury w piekarniku, powinny unikać jajek w każdej postaci.

Uważa się, że u dzieci z alergią na jajka stopniowe wprowadzenie jajek przetworzonych w wysokiej temperaturze (np. jako składnik pieczonego ciasta) może powodować rozwój tolerancji także na mniej przetworzone formy jajka. To oczywiście jest możliwe tylko u dzieci, u których nie występuje silna reakcja alergiczna po spożywaniu pieczonych jaj i zawsze powinno być to uzgodnione z lekarzem.

Owoalbumina i owomukoid  co prawda nie tracą właściwości uczulających nawet po obróbce termicznej w wysokiej temperaturze. Jednak pewne alergeny jajka mogą ulegać wtedy denaturacji, dlatego ich ogólny potencjał uczulający spada i prawdopodobnie dlatego niektóre osoby uczulone na jajka tolerują pieczone ciasta zawierające jajka.

Uwaga - przy bardzo silnej alergii na jajko trzeba uważać nawet na takie sytuacje jak:

• ubijanie białek jaja w pobliżu osoby uczulonej
• robienie jajecznicy, roztrzepywanie jajek
• jedzenie (!) jajecznicy lub innych mało przetworzonych jaj w pobliżu osoby uczulonej

Czy można jeść jajka przepiórki lub kaczki przy alergii na jaja kurze?

Niestety nie jest to takie proste. Notowano alergie krzyżowe między jajami kurzymi a jajami innych ptaków m.in. kaczki, gęsi i przepiórki.

Czy zatem można podawać jajka przepiórze przy alergii na jaja?

Jaja innych gatunków mogą uczulać tak samo jak kurze, ponieważ zawierają podobne alergeny. Trzeba się skonsultować z lekarzem. U Aleksa próbowałam jaja przepiórcze, ale uczulały tak samo jak kurze. Innych jaj nie próbowałam. Teraz są na różnych targach dostępne też jajka kacze i gęsie, ale podejrzewam, że reakcja byłaby u niego podobna jak po jajku kurzym i przepiórczym.

Po przeanalizowaniu wypowiedzi wielu mam na forach dla alergików można jednak zauważyć, że zdaniem tych mam, u niektórych dzieci mimo alergii na jaja kurze, jajka przepiórki były tolerowane. Gra jest warta świeczki, bo jajka są niezwykle wartościowym składnikiem diety u dzieci. Oczywiście wszelkie zmiany w diecie i wprowadzanie nowych produktów u alergików powinniście skonsultować wcześniej z lekarzem.

Zdarzają się także przypadki uczulenia na jajko przepiórki u osób nieuczulonych na jaja kurze, co może świadczyć o tym, że jaja przepiórki zawierają też inne alergeny. Opisano np. przypadek reakcji anafilaktycznej u dziewczynki po spożyciu niedogotowanego jajka przepiórki - co ciekawe, wcześniej jadła gotowane jajka przepiórki, tolerowała też kurze jaja bez żadnych objawów.

W jajku przepiórki znajduje się m.in. alergen typu owotransferyna, która nie reaguje krzyżowo z białkami jaj innych ptaków, a gotowanie może unieczynniać (degradować) to białko, stąd reakcja u dziewczynki po niedogotowanym jajku.

Jak dochodzi do rozwoju uczulenia na jajko?

Alergia na kurze jaja pojawia się zwykle w drugim półroczu życia, zazwyczaj po pierwszym wprowadzeniu jajka do diety. Szacuje się, że od 0,5 do 2,5% małych dzieci ma alergię na jaja.

Jednak wiele dzieci może byc uczulonych na jajka jeszcze zanim zostało ono wprowadzone do ich diety. Dzieje się tak ponieważ do uczulenia mogło dojść jeszcze podczas życia płodowego lub w związku z przedostawaniem się uczulających białek jaj wraz z mlekiem matki (tak, alergeny mogą przenikać do mleka kobiecego, podkreslam to, bo krążą różne mity na ten temat). Zdarza się także uczulenie przez kontakt ze skórą lub wdychanie alergenów jajek np. podczas ubijania piany z białek jaj.

Typy i objawy alergii na jajka

IgE- zależna - najczęstszy typ alergii na jaja. Zwykle w ciągu kilku minut lub godzin od spożycia pojawia się pokrzywka lub obrzęki, ale też mogą pojawić się objawy ze strony przewodu pokarmowego (wymioty, bóle brzucha), reakcja anafilaktyczna.

U dorosłych może pojawiać się także astma u osób które zawodowo mają kontakt z jajkiem w proszku lub innymi formami jajek.

Natomiast w zespole ptak-jajko dochodzi do alergii wziewnej na alergeny ptaków (pióra) a wtórnie także do krzyżowej reakcji na albuminę z żółtka jaja (Gal d 5).

Objawy alergii na jajka w zależności od typu alergii mogą pojawić się już chwilę po spożyciu lub nawet w ciągu kilku dni. U dzieci są to zwykle zmiany skórne - wysypki, atopowe zapalenie skóry, pokrzywka, ale też bóle brzuszka, stany zapalne jelit, nitki krwi w kale, katar.

W starszym wieku moga pojawiac się tez inne objawy jak przewkelłe stany zapalne jelit, astma, zapalenie spojówek...

Najpoważniejsze są nagłe objawy jak wymioty, skurcz oskrzeli a nawet wstrząs anafilaktyczny, które mogą stanowić zagrożenie życia. Przy takich objawach konieczne jest posiadanie przy sobie autostrzykawki z adrenaliną.

AZS
Alergia na jaja często może przejawiać się w formie atopowego zapalenia skóry. AZS bardzo często występuje u niemowląt i małych dzieci jako objaw alergii na jajka. Właśnie takie objawy dominowały u Aleksa. W takich przypadkach reakcja na jajka jest zwykle opóźniona, a objawy pojawiają się najczęściej w ciągu 48 godzin od spożycia. Takie opóźnione reakcje są trudniejsze w diagnostyce, dlatego trzeba dokładnie obserwować i zapisywać wszystko, co dziecko otrzymuje do jedzenia - bardzo dobrze sprawdza się dzienniczek alergika.

Objawy żołądkowo-jelitowe
Takie objawy występują u mniejszej liczby dzieci, np. w formie eozynofilowego zapalenia przełyku. Mogą pojawiać się też stany zapalne jelit, u niemowląt mogą pojawiać się np. nitki krwi w kale, które są dobrze widoczne w pieluszce. Po wyeliminowaniu alergenu z diety takie objawy zwykle zanikają w ciągu kilku dni, ale może to trwać dłużej - regeneracja jelit nie jest natychmiastowa. Dlatego nie zrażajcie się, jeśli po wprowadzeniu diety poprawa nie będzie natychmiastowa.

Alergia na jaja kurze a astma
Niestety dzieci uczulone na jajka mogą z większym prawdopodobieństwem mieć astmę w starszym wieku.

W drugiej części artykułu pojawią się praktyczne informacje - dotyczące diagnostyki, zamienników jaj i inne przydatne (mam nadzieję) informacje.

Wybrane piśmiennictwo:
1: Caubet JC, Wang J. Current understanding of egg allergy. Pediatr Clin North Am. 2011 Apr;58(2):427-43, xi. doi: 10.1016/j.pcl.2011.02.014. Review.
2: Ynagida N, Sato S, Takahashi K, Nagakura KI, Asaumi T, Ogura K, Ebisawa M. Increasing specific immunoglobulin E levels correlate with the risk of anaphylaxis during an oral food challenge. Pediatr Allergy Immunol. 2018 Mar 25.3: Munoz-Persy M, Lucendo AJ. Treatment of eosinophilic esophagitis in the pediatric patient: an evidence-based approach. Eur J Pediatr. 2018 May;177(5):649-663. .4: Fernandes RA, Regateiro F, Pereira C, Faria E, Pita J, Todo-Bom A, Carrapatoso I. Anaphylaxis in a food allergy outpatient department: one-year review. Eur Ann Allergy Clin Immunol. 2018 Mar;50(2):81-88.5: Isaacs D. Egg allergy prevention. J Paediatr Child Health. 2017 Dec;53(12):1240.6: Robinson ML, Lanser BJ. The Role of Baked Egg and Milk in the Diets of Allergic Children. Immunol Allergy Clin North Am. 2018 Feb;38(1):65-76.7: Micozzi S, Bartolomé B, Sanchís-Merino ME, Alfaya T, Aldunate T, Diaz M, Pastor-Vargas C. Hypersensitivity to Quail Egg Proteins: What About Hen Egg? J Investig Allergol Clin Immunol. 2016;26(5):316-318.