Alergia na słońce - przyczyny, objawy, leczenie. Zobacz jak sobie radzić.

Alergia na słońce – czy to w ogóle możliwe? Wiosną i latem zawsze miałam najgorsze problemy ze skórą, a zmiany skórne nasilały się gdy dłużej przebywałam na słońcu. Ale wszyscy mówili “przecież nie można mieć uczulenia na słońce”... A jak jest naprawdę? Czy tylko sobie to wmawiałam, czy to naprawdę mogła być alergia na promieniowanie słoneczne? Zobacz!

Uczulenie na słońce naprawdę istnieje! Bywa nazywane alergią na słońce, nadwrażliwością na słońce lub fotodermatozą.

Uczulenie na słońce - co to jest?

„Uczulenie od słońca” lub  „alergia na słońce” to powszechnie stosowane określenie, jednak mimo że objawy są podobne do alergii, to jednak nie jest to typowa reakcja alergiczna. Może występować w trzech rodzajach:

• reakcja zdrowej skóry na nadmierną ekspozycję na słońce - np. poparzenie słoneczne, które objawia się zaczerwienieniem, pieczeniem i łuszczeniem się skóry

• zaostrzenie przebiegu istniejącej choroby np. atopowego zapalenia skóry czy rumienia

• fotodermatozy, czyli nieprawidłowa reakcja skóry na promieniowanie, wielopostaciowe osutki świetlne.

• czasem nie wiadomo, jaka jest przyczyna alergii na słońce, co określane jest reakcję idiopatyczną

Alergia na słońce nazywana jest także polimorficzną erupcją świetlną.

Najczęściej problem alergii na słońce dotyczy kobiet w wieku 15-35 lat i osób o jasnej karnacji. Ale pojawia się też u dzieci i u osób z wrażliwą skórą.

Uczulenie na słońce – jak zdiagnozować

Żeby zdiagnozować uczulenie na słońce lekarzowi czasem wystarczy dokładny wywiad, a w niektórych przypadkach może być konieczne przeprowadzenie testu fotoprotekcji. Czyli po prostu ekspozycji na promieniowanie UVA/UVB.

Uczulenie słoneczne – przyczyny

 

Warto wiedzieć, że w przypadku fotodermatoz właściwym alergenem nie jest słońce, ale inny alergen, które zostaje jakby “aktywowany” przez promienie słoneczne, co prowadzi do wystąpienia reakcji alergicznej na skórze.

Reakcja fototoksyczna skóry

To istotny aspekt alergii na słońce. Czasem wydaje nam się, że to może być alergia na słońce, ale tak naprawdę dochodzi do reakcji fototoksycznej skóry. Polega to na uszkodzeniu komórek skóry w wyniku reakcji pewnych substancji z promieniami słonecznymi. 

Substancje fototoksyczne mogą znajdować się w kosmetykach, lekach doustnych, kremach leczniczych, ziołach suplementach, dlatego zawsze czytaj ulotki! W przypadku reakcji fototoksycznej po ustąpieniu reakcji mogą wystąpić na skórze poważne przebarwienia, które potem trudno jest usunąć.

Lista substancji fototoksycznych jest dość długa.

Są to substancje, których należy unikać jeśli zamierzasz wyjść na słońce:

• dziurawiec - ziele dość często spotykane np. w suplementach uspokajających, mieszankach ziołowych 

• inne zioła np. zioła np. seler, nawłoć pospolita, arnika górska, ruta zwyczajna, rumianek pospolity, nagietek lekarski

• antybiotyki np. doksycyklina, cyprofloksacyna

• sulfonamidy

• niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen, ketoprofen),

• olejki eteryczne: bergamotowy, cedrowy, sandałowy, cytrusowy,

• leki moczopędne np. furosemid

• rośliny np. barszcz Sosnowskiego (jeśli poparzysz skórę tą rośliną, a potem to miejsce będzie wystawione na słońce, to może wystąpić bardzo poważna reakcja na skórze, która może skończyć się nawet wizytą w szpitalu)

• limonka/sok z limonki - moja koleżanka miała kiedyś bardzo nieprzyjemną przygodę - wyciskała sok z limonki, na dłoniach miała widocznie resztki soku gdy wyszła na słońce. Skończyło się to bardzo poważną wysypką na dłoniach, która utrzymywała się przez prawie 2 tygodnie!

Uczulenie na słońce – objawy alergii na promieniowanie słoneczne

Prawdopodobnie światło ultrafioletowe modyfikuje substancję w skórze i układ układ odpornościowy reaguje na kontakt z tą zmodyfikowaną substancja stanem zapalnym. 

Odczyny skórne, które pojawiają się jako nadwrażliwość na promieniowanie słoneczne mogą pojawić się nawet w ciągu kilku minut po ekspozycji na słońce, ale czasem reakcja skóry może wystąpić dopiero po kilku dniach, co znacznie utrudnia ustalenie przyczyny wysypki na skórze.

• bąble pokrzywkowe
• rumień
• pęcherzyki
• zmiany wysiękowe
• złuszczanie skóry
• przebarwienia
• swędzące zaczerwienione plamy
• pęcherzyki z wysiękiem)
• pokrzywkę słoneczną - przypomina poparzenie pokrzywą
• wyprysk słoneczny,
• zaczerwienienie skóry,
• pieczenie skóry,
• obrzęk skóry

Alergia na słońce może przybierać różne formy i dawać bardzo zróżnicowane objawy.

Przykłady alergii na słońce

Osutka świetlna

Najczęściej dotyczy twarzy i rąk, powstaje w ciągu kilku dni po ekspozycji na słońce, charakterystyczne jest to, że pojawia się wiosną, gdy skóra przez zimę chowana pod ubraniami zostaje wystawiona na działanie promieni słonecznych. Latem objawy zwykle zanikają, skóra przyzwyczaja się do słońca. Zwykle przybiera postać grudek, rumienia lub pokrzywki na skórze. Czasem mogą dołączyć objawy ogólnoustrojowe.

Wielopostaciowa osutka świetlna (Polymorphous Light Eruption, PLE)

Są to zmiany różnego typu, które powstają w ciągu kilku godzin od ekspozycji na słońce. Objawy są podobne do rumienia, pokrzywki, drobne grudki, pęcherzyki, może pojawiać się świąd, obrzęk skóry, a nawet gorączka. Często pojawiają się w okolicy dekoltu, w obrębie kończyn górnych oraz klatki piersiowej.

Wielopostaciowa osutka świetlna często pojawia się na dekolcie i kończynach górnych

Pokrzywka świetlna (Solar urticaria)

W ciągu kilku minut po ekspozycji na promieniowanie słoneczne na skórze pojawiają się charakterystyczne bąble pokrzywkowe.

Pokrzywka może występować po kontakcie z różnymi alergenami, ale także jako objaw alergii na słońce.

Reakcja fotoalergiczna

Spotykana dość rzadko, polega na odpowiedzi układu odpornościowego na kontakt z substancją, która początkowo nie stanowiła alergenu, ale pod wpływem promieniowania słonecznego przekształciła się w alergen i wywołała reakcję miejscową skóry. 

Alergia na słońce u dzieci

Skóra dzieci jest znacznie bardziej delikatna niż skóra dorosłych, dlatego częściej reaguje na promieniowanie słoneczne w widoczny sposób. 

Uczulenie na słońce u dzieci może przybierać formy opisane wyżej, ale też przejawiać się jako rzadka przypadłość – opryszczka ospówkowata (Hydroa vaciniforme). W tej chorobie charakterystyczne jest pojawienie się drobnych pęcherzyków przypominających opryszczkę w ciągu 2-3 dni po kontakcie skory ze promieniowaniem słonecznym. Objawia się pojawieniem się drobnych pęcherzyków, zwykle na twarzy i rękach, po 2-3 dniach od ekspozycji na słońce. 

Małe dzieci w wyniku uczuelenia na słońce mogą dodatkowo być rozdrażnione i niespokojne, świąd i pieczenie skóry są bardzo nieprzyjemne i dziecko czuje duży dyskomfort.

Żeby upewnić się, czy u Twojego dziecka występuje oparzenia słoneczne czy też problem stanowi nadwrażliwość na słońce skonsultuj się z alergologiem lub dermatologiem.

Alergia na słońce – leczenie

W większości przypadków zmiany ustępują samoistnie po ustaniu ekspozycji na słońce. W przypadku poważnych odczynów bywa konieczne podanie glikokortykosteroidów i/lub leków przeciwhistaminowych. Zazwyczaj gdy skóra stopniowo przyzwyczai się do większej dawki promieni słonecznych, objawy nadwrażliwości na słońce przestają się pojawiać.

Domowe sposoby na uczulenie słoneczne

Przy pieczeniu skóry i poparzeniu słonecznym pomocne mogą być tradycyjne okłady z kefiru (pamiętam z dzieciństwa - nie pamiętam za to stosowania kremów przeciwsłonecznych – czy wtedy ich nie było? czy może były, tylko moi rodzice nie wiedzieli że powinni je stosować?).

Pomocny jest także D-pantenol np. w postaci pianki czy kremu oraz żel z aloesu, który przynosi spieczonej skórze natychmiastowe ukojenie.

Jak zapobiegać uczuleniu na słońce?

Jeśli zauważysz u siebie lub u dziecka objawy uczulenia na słońce szybko schowajcie się do cienia lub zamkniętego pomieszczenia. Pamiętaj, że promieniowanie bez problemu przenika przez szyby, więc przed słońcem lepiej schować się w głębi budynku.

Żeby chronić się przed alergią na słońce warto trzymać się tych zasad:

• unikaj słońca

• stosuj kremy z filtrem (dla alergików najlepsze wg mnie są filtry mineralne, zwróć tylko uwagę, czy nie zawierają nanocząsteczek, które są szkodliwe na morskich organizmów)

• unikaj substancji fototoksycznych

• stosuj leki zalecone przez lekarza alergologa/dermatologa

Wybierz krem z wysokim faktorem, co najmniej SPF30. Sprawdź, czy dany krem na pewno chroni przed UVA i UVB. Szczególnie ważna jest ochrona przed długimi falami UVA, bo to one najczęściej są powiązane z alergią na słońce.

Pamiętaj żeby wybierać kosmetyki naturalne, dla cery wrażliwej i atopowej.

Oprócz ochrony skóry od zewnątrz, pamiętaj o wsparciu od środka. Skóra alergiczna wymaga szczególnego traktowania, dlatego zaopatrz ją w składniki, które wspomagają ochronę przed słońcem – witamina E, beta karoten, witamina C. Pomagają one neutralizować szkodliwe wolne rodniki.

Właśnie tak wyglądała moja alergia na słońce - czerwony rumień na przedramionach, szczególnie w zgięciu łokci.

Leki bez recepty na uczulenie na słońce

Farmaceuta może zaproponować np. leki przeciwhistaminowe (obecnie małe opakowania większości leków przeciwhistaminowych są dostępne bez recepty), wapno (które wciąż nie wiadomo czy na pewno pomaga, ale raczej nie zaszkodzi, a może pomoże :), maści łagodzące świąd, maści z pantenolem.

Pamiętaj też, że rozsądne korzystanie z promieniowania słonecznego jest potrzebne dla zdrowia – umożliwia produkcję naturalnej witaminy D, koniecznej do utrzymania dobrej kondycji układu odpornościowego, korzystnie wpływa na nastrój i ogólne samopoczucie i po prostu jest przyjemne. Kto nie lubi czasem posiedzieć chwilę z buzią wystawioną na przyjemne ciepłe słoneczko.

Obecnie nie mam żadnych objawów alergii na słońce, ale nie przepadam za przebywaniem na słońcu. Unikam opalania, a podczas aktywności na świeżym powietrzu staram się pamiętać o stosowaniu kremu z filtrem. Wybieram kremy wyłącznie do cery wrażliwej i z filtrem mineralnym, SPF 30 lub 50. Na pewno to pomaga.  

Masz jakieś doświadczenia z alergią na słońce? Daj znać w komentarzu!